“โครงการคืนชะนีสู่ป่า” สถานีพัฒนาและส่งเสริมการอนุรักษณ์สัตว์ป่าเขาพระเทว

เป็นโครงการเพื่อฟื้นฟูสภาพร่างกายและจิตใจของชะนี บางตัวพิการ บางตัวสภาพจิตย่ำแย่เนื่องจากถูกขังในที่แคบนานๆ หรือถูกทารุณกรรมจากเจ้าของ ชะนีเหล่านี้จึงถูกส่งมาที่นี่เพื่อฟื้นฟูสภาพจิตใจ และให้สามารถปรับตัวเพื่อใช้ชีวิตในป่าตามธรรมชาติได้ แต่บางตัวที่ถูกปล่อยเข้าป่าไปแล้ว ไม่นานก็กลับมายังศูนย์ จนเจ้าหน้าที่ต้องเลี้ยงไว้ บางตัวไม่สามรถปล่อยเข้าป่าได้ เช่น พวกที่พิการ ทางศูนย์ก็เลี้ยงไว้อย่างดี

โครงการคืนชะนีสู่ป่าเป็นหน่วยศึกษาวิจัยของมูลนิธิช่วยชีวิตสัตว์ป่าแห่งประเทศไทย ก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. ๒๕๓๕ เป็นองค์กรพัฒนาเอกชนเพื่อสาธารณประโยชน์ที่มีการดำเนินงานเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ในด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เพื่อช่วยเหลือชะนีรวมถึงสัตว์ป่าชนิดอื่น ๆ ที่ถูกทารุณกรรมหรือพิการ โดยการนำสัตว์เหล่านั้นมาฝึกให้รู้จักวิธีการดำรงชีวิตในธรรมชาติก่อนปล่อยคืนกลับสู่ป่า นอกจากนี้โครงการฯ ยังทำการรณรงค์เผยแพร่ข้อมูลข่าวสารเพื่อสร้างจิตสำนึกและความตระหนักในการอนุรักษ์สัตว์ป่า, ทรัพยากรธรรมชาติแก่นักเรียน นักศึกษา ประชาชนในชุมชน นักท่องเที่ยว รวมทั้งการรณรงค์ต่อต้านการล่าและค้าสัตว์ป่า ตลอดจนทำการอนุรักษ์และฟื้นฟูป่าเขาพระแทวซึ่งเป็นป่าผืนสุดท้ายของจังหวัดภูเก็ตควบคู่กันไป

“ชะนี” ถูกจัดเป็นสัตว์ป่าสงวนและคุ้มครอง จำพวกสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ตาม พ.ร.บ.สงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ.2503 แต่ก็เป็นสัตว์อีกชนิดหนึ่งที่มนุษย์ยังอุตส่าห์หามาเป็น สัตว์เลี้ยงและยังนำไปแสดงลีลาบนเวทีละครสัตว์ เลียนแบบพฤติกรรมมนุษย์ เรียกเก็บเงินจากคนดูได้เป็นกอบเป็นกำ โดยเฉพาะชะนีที่ถูกนำไปแสดงเป็น “นางโชว์” ที่จังหวัดภูเก็ต

เบื้องหลังของชีวิตชะนีเหล่านี้ เมื่อหมดประโยชน์ หรือเจ้าของเลิกรัก เลิกใช้งานแล้ว น่าสงสารยิ่งนัก เพราะแทบไม่มีค่าอะไรเหลืออยู่เลย

หลายตัวถูกปล่อยให้อดตาย ถูกกักขังในกรง ไม่ยอมปล่อยออกไปไหน เพราะมีสภาพแก่ เนื้อหนังเหี่ยว ขนร่วง บางตัวถูกนำไปปล่อยทิ้งตามยถากรรม แล้วแต่จะหากิน ซึ่งในไม่ช้าก็ต้องอดตาย เพราะชะนีที่ถูกเลี้ยงมาตลอดชีวิต จะไม่รู้จักหาอาหารกินเอง เละไม่สามารถอาศัยอยู่ในป่าได้

เพื่อรักษาชีวิตและสืบสานพันธุ์ของสัตว์ป่าสงวนและคุ้มครองชนิดนี้ มูลนิธิช่วยชีวิตสัตว์ป่าแห่งประเทศไทย เจ้าของโครงการ คืนชะนีสู่ป่าจังหวัดภูเก็ต หรือ THE GIBBON Rehabilitation Project-GRP มีที่ทำการตั้งอยู่ บริเวณน้ำตกบางแป จังหวัดภูเก็ต ได้จัด “โครงการคืนชะนีสู่ป่า” ขึ้น

โครงการ “คืนชะนีสู่ป่า” เป็นการช่วยเหลือชะนี รวมทั้งสัตว์ป่าอื่นๆ ให้สามารถกลับคืนสู่ธรรมชาติได้มากที่สุด รวมทั้งให้ความรู้ ความเข้าใจแก่ชุมชนท้องถิ่นและผู้สนใจ เกี่ยวกับการคุ้มครองชะนีที่มูลนิธิช่วยชีวิตสัตว์ป่าแห่งประเทศไทย ที่น้ำตกบางแป จังหวัดภูเก็ต มีชะนีพันธุ์ต่างๆ ที่ได้รับการอนุบาลไว้ เพื่อนำกลับสู่ป่า

ลักษณะการทำงานของมูลนิธิ

จะช่วยเหลือนำชะนีที่ได้รับการทารุณกรรมจากการถูกกักขัง และถูกบังคับให้แสดงโชว์ต่างๆ มาเลี้ยงดูอย่างถูกวิธี
ตลอดจนฝึกหัดให้ชะนีค่อยๆ คืนสภาพสู่ธรรมชาติ รู้จักวิธีหากิน เอาตัวรอดในป่า เพื่อให้ สามารถอาศัยอยู่ในป่าได้ตามปกติ ก่อนปล่อยคืนป่า

งานของมูลนิธิแบ่งโครงการเป็น 3 ส่วน คือ สำนักงานอนุบาลชะนี เป็นด่านแรกเมื่อช่วยชะนีมาจากการถูกทรมานทารุณ ซึ่งชะนีที่ช่วยเหลือมา จะเป็นชะนีที่ถูกนำไปแสดงตามผับ ตามบาร์ในจังหวัดภูเก็ต

เท่าที่พบและช่วยออกมานั้น ชะนีบางตัวมีพฤติกรรมที่เหมือนคนมาก เลียนแบบพฤติกรรมมนุษย์ โดยคนที่ฝึกเองก็ไม่รู้ถึงโทษแห่งการกระทำนั้น เช่น ให้แสดงการสูบบุหรี่ แสดงโชว์เต้นระบำในบาร์ ใส่เสื้อผ้าเหมือนคน นั่งโชว์ให้นัก
ท่องเที่ยวชาวต่างชาติแหย่เล่นโดยผูกติดไว้กับเสา

เจ้าหน้าที่ของมูลนิธิจะประสานงานกับตำรวจ และเจ้าหน้าที่กรมป่าไม้ เข้าไปตรวจและยึดชะนีมา จากนั้นนำไปไว้ที่โครงการ เพื่อเจ้าหน้าที่มูลนิธิดูแลฟูมฟัก จัดให้อยู่ในลักษณะใกล้เคียงธรรมชาติมากที่สุด