เรียนรู้วัฒนธรรมเพอรานากัน โดย ภัทร สุวัณณาคาร

คุณภัทร สุวัณณาคาร หรือคุณปั๋น ปัจจุบันดำรงตำแหน่งกรรมการผู้จัดการ พิพิธภัณฑ์ เพอรานากัน ภูเก็ต ดูแลในส่วนของพิพิธภัณฑ์และเดอะการ์เด้นซึ่งตั้งอยู่บนถนนเทพกษัตรี อ.ถลาง จ.ภูเก็ต (ตรงข้ามโฮมโปรถลาง)

หน้าที่ในพิพิธภัณฑ์ เพอรานากัน ภูเก็ต
“บทบาทโดยตรงของผมคือบริหารจัดการพิพิธภัณฑ์ทั้งหมดโดยรวม ดูแลโครงการต่างๆ รวมถึงทำหน้าที่เป็นภัณฑารักษ์ด้วย คือ เป็นผู้ออกแบบการสื่อข้อมูลให้กับผู้ที่มาเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์ได้เข้าถึงความเป็นภูเก็ตจริงๆ ด้วยครับ”

บอกเล่าเกี่ยวกับพิพิธภัณฑ์ เพอรานากัน ภูเก็ต
“เราเริ่มมาจากธุรกิจที่บ้านก่อน คือ ทวีสุวัณณ์ ซึ่งอยู่คู่กับภูเก็ตตั้งแต่ปี 2529 32 ปีแล้ว เราเริ่มมาจากเครื่องประดับท้องถิ่นก็จริง แต่หลังจากที่เราได้ทำการศึกษาเพิ่มเติม จึงได้เรียนรู้ว่า จริงๆ แล้วมันมีมากกว่าเครื่องประดับ มีทั้งขนบธรรมเนียม ประเพณี แฟชั่น เครื่องแต่งกาย รวมทั้งวิถีชีวิตด้วย เราก็เลยทำการค้นคว้าหาความรู้เพิ่มเติม จนมาลงเอยที่คำว่า เพอรานากัน เราก็ไปนั่งคุยกับผู้รู้ ไปสัมภาษณ์บ้าง อ่านหนังสือบ้าง เก็บข้อมูลต่างๆ จนกระทั่งข้อมูลค่อนข้างที่จะสุกงอม ก็เลยคิดว่าน่าจะทำอะไรที่เป็นการเผยแพร่ให้กับทุกคนหรือท้องถิ่นได้บ้าง ก็เลยมาทำพิพิธภัณฑ์กัน

เราอยากจะนำเสนอในเรื่องของวิถีชีวิตของคนภูเก็ตท้องถิ่นดั้งเดิมจากเมื่อก่อนจนถึงปัจจุบัน จากเรื่องของเครื่องประดับ เราแตกออกมาเป็นวิถีชีวิต อาหาร ที่อยู่อาศัย การใช้ชีวิตทั่วไป ที่จริงแล้วเราไม่อยากจะทำเป็นแค่พิพิธภัณฑ์ที่รวบรวมของเก่า เราอยากจะให้คนที่มาที่นี่ หนึ่ งคือได้ความรู้ สอง คือพอมาแล้วได้สัมผัสจริงๆ สัมผัสในที่นี้หมายถึงได้แตะ ได้เรียนรู้ ได้รับฟังสิ่งที่เรานำเสนอ ข้อสุดท้ายคืออยากจะเก็บความรู้ความเป็นภูเก็ต ที่หากเราไม่อนุรักษ์ในวันนี้ก็อาจจะหายไป เราจึงพยายามที่จะนำเสนอตรงนี้ขึ้นมา

รูปแบบของพิพิธภัณฑ์ เพอรานากัน ภูเก็ต
เราได้ทำการศึกษาทั้งของไทยและต่างประเทศ นำตัวอย่างข้อดีมาปรับใช้ ดูว่าที่ในภูเก็ตเรายังขาดอะไรบ้าง แล้วเราจะสามารถนำสิ่งของที่เรามีอยู่มานำเสนออย่างไร ให้คนที่มาได้ทั้งความรู้แล้วก็ได้สัมผัสโดยตรง เราคิดว่าการนำความรู้มานำเสนอในรูปแบบอื่นๆ อย่างเช่น วิธีการนำเสนอแบบการสัมผัส แบบการใช้เทคโนโลยี วิธีการนำเสนอแบบให้เขาได้ลงไปนั่งอยู่ตรงนั้นจริงๆ ความรู้สึกจะเป็นอย่างไร เป็นสิ่งที่เราพยายามที่จะให้คนที่มาท่องเที่ยวได้เรียนรู้

ชิ้นโปรดที่ชื่นชอบที่สุดในพิพิธภัณฑ์ เพอรานากัน ภูเก็ต
ถ้าหากว่าเราดูตรงนี้ ดูมูลค่า เราดูเครื่องประดับก่อนเลย ถือว่าเป็นไฮไลต์ของที่นี่ก็ว่าได้ เพราะว่ามันคือจุดเริ่มต้นของเรา เป็นสิ่งที่ไม่ใช่แค่ความเป็นศิลปะเท่านั้น เครื่องประดับแต่ละชิ้นจะมีชื่อของเขาเอง เอาง่ายๆเลยก็คือ ปิ่นตั้ง ปิ่นตั้งเป็นภาษามลายู แปลว่า ดาว เป็นเครื่องประดับเพชร เป็นเข็มกลัด ที่ผู้ชายผู้หญิงใช้ได้หมด ถือเป็นสัญลักษณ์อย่างหนึ่งเลยของชาวเพอรานากัน อีกหนึ่งที่อยากจะนำเสนอก็คือ กอรอสัง คือ เข็มกลัด 3 ชิ้น มีสองรูปแบบ คือ แบบไม่มีโซ่ กับแบบที่มีโซ่ ซึ่งตรงนี้ จริงๆ แล้วมันมีความหมายลึกซึ้งว่าทำไมถึงเป็นแบบแม่ลูกหรือแบบมีโซ่ วิธีการใส่ก็เช่นกัน ทุกชิ้นทุกอันก็จะมีเรื่องราวครับ

นโยบายของพิพิธภัณฑ์เพอรานากัน ภูเก็ต
นโยบายของที่นี่เราเน้นให้พนักงานหรือเพื่อนร่วมงานของเราทุกคน จะต้องมีความรู้สามารถถ่ายทอดต่อให้กับคนที่มาท่องเที่ยวที่นี่ได้ นอกจากเรื่องคำศัพท์ท้องถิ่นต่างๆ ถ้าหากเป็นในส่วนของร้านจิลเวอรี่ เขาต้องรู้เรื่องของเครื่องประดับเพอรานากันหรือเครื่องประดับท้องถิ่นภูเก็ตเรา หรือถ้าเป็นในส่วนของห้องอาหาร เขาจะต้องรู้จักอาหารท้องถิ่นภูเก็ตด้วย และในส่วนของพิพิธภัณฑ์ ก็คือ วิถีชีวิตความเป็นอยู่ของภูเก็ต เราจะมีเสริมความรู้ให้ทีมงานของเราตลอด

การประชาสัมพันธ์พิพิธภัณฑ์เพอรานากัน ภูเก็ต
ในส่วนของการประชาสัมพันธ์ ททท. เข้ามาช่วยเราเยอะมาก ออนไลน์เราก็ทำ และอีกทางหนึ่งคือปากต่อปาก การตลาดแบบปากต่อปากช่วยเรามาก ทั้งในส่วนของคนภูเก็ตเอง หรือคนภูเก็ตที่พาเพื่อนหรือพี่ๆน้องๆ ที่มาจากต่างจังหวัดหรือต่างประเทศมา มาเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์ของเรา

ชอบอะไรมากที่สุดในงานที่พิพิธภัณฑ์
หน้าที่ในการทำงานที่ชอบที่สุด ก็น่าจะเป็นในส่วนของการที่จะทำยังไงก็ได้ให้สื่อสารกับคนที่มาท่องเที่ยวให้เข้าใจและก็สนุก ไม่ใช่ว่ามาดูของแล้วกลับบ้าน ก็ไม่ได้อะไรกลับไป แต่เราอยากจะให้เขาได้สัมผัสจริงๆ ได้เรียนรู้จริงๆ ได้เล่นจริงๆ อันนี้คือสิ่งที่สนุกที่สุดแล้ว ก็คือ ทำของเล่นให้คนเล่น นี่คือที่ผมชอบที่สุด

ส่วนที่ยากที่สุดในงานที่พิพิธภัณฑ์
ส่วนที่ยากที่สุดของที่นี่ คือ เช่นเดียวกัน คือ การทำอย่างไรก็ได้ ให้คนที่มาที่นี่ได้อะไรกลับไปจริงๆ เราก็พยายามที่จะนำเสนอในรูปแบบต่างๆ และก็มีของเล่น มี อะไรใหม่ๆ มานำเสนอตลอด เพื่อไม่ให้หยุดนิ่ง และเพื่อให้คนที่มาครั้งต่อไปได้เอาความรู้ใหม่ๆ กลับไปด้วย คือเราต้องการที่จะมีการพัฒนาอยู่ตลอด คิดว่าเป็นสิ่งที่ยากที่สุดแล้วก็เป็นสิ่งที่สนุกที่สุดด้วย

อยากให้ผู้เข้าชมได้รับประโยชน์อะไรบ้างจากการไปเยือนพิพิธภัณฑ์
สิ่งที่อยากจะให้ผู้ที่ได้มาท่องเที่ยวที่นี่ได้รับกลับไป ก็คือ ความรู้แล้วก็ความสนุกสนาน แล้วก็ได้รับความรู้สิ่งหนึ่งที่ว่าภูเก็ตไม่ได้มีดีแค่ทะเล เรายังมีขนบธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรมที่ค่อนข้างจะเป็นเอกลักษณ์

นิยามของพิพิธภัณฑ์เพอรานากันภูเก็ต
นิยามของพิพิธภัณฑ์เพอรานากันภูเก็ต ก็คือ การหล่อหลอมเอาวัฒนธรรมทั้งไทย จีน หรือคนท้องถิ่นที่อยู่ก่อนหน้านั้น มาหลอมรวมกันให้ได้วัฒนธรรมที่สวยงาม แล้วก็สืบต่อไป อันนี้คือนิยามของพิพิธภัณฑ์ เพอรานากัน ภูเก็ต ที่เราพยายามจะนำเสนอครับ

พิพิธภัณฑ์ เพอรานากัน ภูเก็ต เปิดให้บริการทุกวัน เวลา 09.00 น. – 18.00 น. สำหรับท่านใดที่สนใจ สามารถดูข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ peranakanphuketmuseum.com