ศาลเจ้าแสงธรรม (อ๊ามเตงก่องต๋อง)

ศาลเจ้าแสงธรรม หรือในภาษาจีนฮกเกี้ยนเรียกว่าศาลเจ้าเต่งก้องต๋อง หรือศาลเจ้าซิงเจียกอง เป็นศาลเจ้าเก่าแก่อีกแห่งหนึ่งของภูเก็ต ซึ่งมีอายุนับร้อยปี ตั้งอยู่ในซอยเล็กๆ บนถนนพังงา ตามประวัตินั้น ศาลเจ้าแห่งนี้สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2434 โดยหลวงอำนาจนรารักษ์ (ตันค้วด) เพื่อเป็นที่ประดิษฐานเทพเจ้าจีนที่สายตระกูลนับถือมาแต่เดิม โดยใช้เป็นสถานที่เคารพสักการบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ รวมทั้งเพื่อใช้เป็นศูนย์รวมพบปะระหว่างญาติมิตร

ความน่าสนใจของศาลเจ้าแสงธรรม นอกจากสถานที่ตั้งอันสันโดษและเงียบสงบอยู่ในใจกลางเมืองแล้ว ความสำคัญคือความสวยงามของสถาปัตยกรรมในรูปแบบจีนประเพณี โดยตัวอาคารเป็นรูปแบบเก๋งจีนขนาดเล็ก กะทัดรัด ส่วนบนหลังคามีปูนปั้นรูปมังกรและตุ๊กตาจีน ซึ่งเป็นที่นิยมในมณฑลฮกเกี้ยนประดับตกแต่งอย่างสวยงาม นอกจากนี้ภายในศาลเจ้ายังมีภาพเขียนลายเส้นสีดำในตารางสี่เหลี่ยมเต็มฝาด้านข้างทั้งสองด้าน ดำเนินเรื่องของ ซิยิ่นกุ้ย* อันเป็นตำนานแห่งอดีตของ เทพอ๋องซุนต่ายสาย เมื่อครั้งเสวยชาติเป็นมนุษย์มาก่อน

* (ซิยิ่นกุ้ย เกิดที่มณฑลซานซี ในปี ค.ศ. 614 ตรงกับรัชสมัยฮ่องเต้สุยหยางตี้ แห่งราชวงศ์สุย เป็นทหารที่ก้าวหน้าในหน้าที่จนเป็นแม่ทัพใหญ่ รับราชการถึง 2 รัชกาล ในรัชกาลฮ่องเต้ถังไท่จง และฮ่องเต้ถังเกาจง และเป็นแม่ทัพที่มีบทบาทสำคัญในยุคราชวงศ์ถัง)

ในปี พ.ศ. 2540 ศาลเจ้าแสงธรรม ได้รับพระราชทานรางวัลอนุรักษ์ดีเด่น จากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาสยามบรมราชกุมารี โดยผ่านการคัดเลือกของสมาคมสถาปนิกสยามในพระบรมราชูปถัมภ์ และได้มีการบูรณะศาลเจ้าครั้งใหญ่เมื่อ พ.ศ. 2542 เพื่อฉลองศาลเจ้าครบรอบ 109 ปี ในปี พ.ศ. 2543

ที่ตั้ง ตั้งอยู่ ถ. พังงา หากไปจากแยก ถ. ภูเก็ต จะเห็นซอยเล็ก ๆ ข้างธนาคารกรุงไทย ศาลเจ้าแสงธรรมตั้งอยู่ในซอยนี้